Opis terenu powiatu brzozowskiego

 

     Powiat brzozowski położony jest na Pogórzu Dynowskim (teren między Wisłokiem, a Sanem). Od strony południowej Pogórze to łączy się z zapadliskiem kotlin podkarpackich zwanym Dołami Jasielsko-Sanockimi. Ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód pasma wzgórz poprzedzielana są równoległymi dolinami rzek i potoków. Im bardziej ku południowi, wzniesienia stają coraz bardziej ostre i strome, sięgające niejednokrotnie wysokości 500 i więcej metrów nad n.p.m. Graniczy z północy z powiatem. rzeszowskim i strzyżowskim, ze wschodu z powiatem przemyskim, z południa z sanockim, i z zachodu z powiatem krośnieńskim.

Łączna powierzchnia powiatu wynosi 541,1 km2 i zamieszkuje na nim ok. 67 tyś. mieszkańców.

Obszar powiatu w części wschodniej jest pagórkowaty a pozostała część, równinna z występującymi pagórkami. Jest rejonem rolniczo-przemysłowym. Dominującą rolę odgrywają małe gospodarstwa rolne oraz drobne zakłady produkcyjno - usługowe i handlowe.

Charakterystyka rodzajów zagrożeń

a) rodzaj zabudowy

Przeważają budynki niskie o konstrukcji murowanej, niepalnej. Na terenach wiejskich dominuje zabudowa rozproszona (tj. gminy Domaradz, Dydnia, Haczów, Jasienica Rosielna, Nozdrzec). Większa zwartość zabudowy występuje praktycznie tylko w mieście Brzozowie i centrum miejscowości będących siedzibami gmin.

Na terenie powiatu znajduje się szereg obiektów zabytkowych architektury drewnianej i murowanej wpisanych do rejestru zabytków woj. podkarpackiego.

Do obiektów w których mogą przebywać ludzie w grupach powyżej 50 osób można zaliczyć głównie obiekty kultu religijnego, większe obiekty handlowo-usługowe, sale taneczne (zabaw) np. w domach strażaka oraz okresowo sale gimnastyczne w szkołach.

b) zakłady przemysłowe

Na terenie powiatu nie ma zakładów mogących spowodować powstanie poważnej awarii przemysłowej – brak zakładów zwiększonego lub dużego ryzyka.

Zagrożenie niebezpiecznymi substancjami chemicznymi

Zakładami, które należy brać pod uwagę w przypadku rozważania zagrożenia NSCh są:

• Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Jasienicy Rosielnej, zgodnie z danymi wyjściowymi do opracowania planu w Spółdzielni znajduje się 0,7 – 1 tony amoniaku 1005. Wykorzystywany jest w instalacji chłodniczej zakładu.

• Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej S.A. w Brzozowie – ujęcie wody pitnej Jakla Wielka posiada podchloryn sodu w ilości 0,5 – 0,8 tony.

Zagrożenie tymi środkami może również wystąpić w czasie ich transportu po drogach powiatu.

W wyniku uwolnienia się tych substancji do atmosfery nastąpić może skażenie środowiska, a tym samym zagrożenie dla zdrowia i życia osób przebywających w strefie skażeń.

Ponadto niektóre z tych środków mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe, powodując tym samym zagrożenie pożarowe.

Zagrożenia wynikające z eksploatacji złóż i przemysłu ropy naftowej i gazu ziemnego

Na terenie powiatu brzozowskiego występujące złoża gazu i ropy naftowej są niewielkie. W większości eksploatacja tych złóż polega na wypompowywaniu tych surowców z odwiertów.

Eksploatacja złóż ropy i gazu ziemnego na terenie powiatu prowadzona jest przez

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie oddz. w Sanoku.

Głębokość otworów kształtuje się w granicach 200 – 1000 m. Wydobyta ropa naftowa przetłaczana jest do zbiorników międzyoperacyjnych, skąd następuje dalsza jej ekspedycja.

Podczas eksploatacji mogą powstać następujące zdarzenia powodujące zagrożenie skażeniem środowiska lub zagrożenie pożarowe:

• erupcja - nieopanowany wypływ ropy lub gazu ziemnego podczas wiercenia,

• pęknięcia zbiorników ropy i jej wypływ,

• uszkodzenia ropociągów i gazociągów i wypływ mediów do środowiska.

• pożary szybów i zbiorników magazynujących

Zagrożenie radiologiczne

Źródłem promieniowania jonizującego w zakładzie radioterapii Samodzielnego Publicznego ZOZ w Brzozowie jest kobalt CO-60, który znajduje się w aparacie do gammaterapii. Materiał promieniotwórczy zabezpiecza kapsuła wolframowa.

Transport materiałów promieniotwórczych do tego zakładu odbywa się periodycznie w uzgodnieniu z odpowiednimi służbami (między innymi z powiadomieniem tutejszej komendy).

Zagrożenie wybuchem

Spośród obiektów, w których może zaistnieć ryzyko wybuchu to głównie stacje paliw płynnych i gazu LPG – jest ich 17 na terenie powiatu. Lokalne zagrożenie może wystąpić też w zakładach obróbki drzewnej – przy cięciu lub szlifowaniu suchego drewna.

c) infrastruktura komunikacyjna

Przez teren powiatu brzozowskiego przebiegają:

• droga krajowa Nr 19 Barwinek (przejście graniczne) - Domaradz - Rzeszów,

• 4 drogi wojewódzkie prowadzące w kierunku Bieszczad i Pogórza Dynowskiego:

- nr 886 w relacji Domaradz – Sanok

- nr 835 w relacji Grabownica Starzeńska – Dynów

- nr 887 w relacji Brzozów – Trześniów – Rymanów

- nr 884 w relacji Domaradz – Dynów – Przemyśl

• drogi powiatowe i gminne

Przez te szlaki odbywa się duży ruch turystyczny zwłaszcza w okresach letnich oraz przewozy materiałów niebezpiecznych. Przejście graniczne w Barwinku powoduje, że przez powiat odbywa się transport materiałów niebezpiecznych ze Słowacji, Ukrainy. Ponadto materiały niebezpieczne są przewożone trasami: Domaradz-Grabownica, trasa Jabłonica Polska - Domaradz , trasa Nozdrzec-Grabownica . Zagrożenie jakie ma miejsce podczas przewozu w/w materiałów stwarza zagrożenie zarówno w obszarach zabudowanych jak i poza nim.

Kierowcy przewożący materiały niebezpieczne, zarówno tranzytem jak i docelowo do Polski, napotykają na trudne warunki jazdy. Składają się na nie różnorodne i niesprzyjające ukształtowanie terenu, niedostateczna jakość dróg, brak obwodnic powodujący przejazd wąskimi, krętymi ulicami przez miejscowości, trudne warunki atmosferyczne panujące przez ponad pół roku. Najbardziej zagrożonym odcinkiem transportu drogowego w powiecie brzozowskim ze względu na ilość przewożonych materiałów niebezpiecznych, jest odcinek drogi krajowej nr 19 przebiegający przez miejscowości Domaradz i Jasienica Rosielna. Duża liczba miejscowych zagrożeń w komunikacji drogowej przypada na tę drogę m.in. ze względu na istnienie niebezpiecznego odcinka tej drogi (strome zjazdy, ostre zakręty) w Jasienicy Rosielnej. Przejazd przez obszary o dużej gęstości zaludnienia, przy dużych obostrzeniach prędkości jazdy, wydaje się nie stanowić dużego zagrożenia. Niestety niebezpieczeństw jakie są stwarzane nie da się do końca wyeliminować.

d) cieki wodne i akweny

Przez obszar powiatu przepływają trzy większe rzeki: San, Wisłok, Stobnica, oraz szereg strumyków i potoków dopływających do tych rzek.

Kierunek biegu w/w rzek jest równoleżnikowy, ze wschodu i południowego-wschodu na północ. Charakteryzują się one niskim stanem wód. Przybór wód jest możliwy tylko w okresie wiosennych roztopów, oraz obfitych opadów atmosferycznych.

Zagrożenie katastrofalną falą powodziową

Poważne zagrożenie dla ludności zamieszkałej wzdłuż dolin rzecznych Sanu i Wisłoka, stanowią zapory wodne usytuowane w:

• Solinie - o pojemności 504 mln m3 i powierzchni zbiornika 22 km2,

• Myczkowcach - o pojemności 11 mln m3 i pow. zbiornika 2 km2,

• Sieniawie - o pojemności 16 mln m3 i pow. zbiornika 1,3 km2,

W wyniku uszkodzenia lub zniszczenia zapór powstanie katastrofalna fala powodziowa, o bardzo dużej sile niszczenia.

Poniżej zapory w Solinie-Myczkowcach, wzdłuż doliny Sanu, położone są :gminy Dydnia i Nozdrzec.

Poniżej zapory w Sieniawie, wzdłuż doliny Wisłoka, położona jest gmina Haczów.

Zagrożenie powodziowe

Powiat brzozowski należy do terenów o stosunkowo dużym potencjale powodziowym. Obszar powiatu posiada zróżnicowaną budowę geologiczną, topograficzną i specyficzny klimat co powoduje ogromną zmienność występowania przepływów w rzekach. W szczególności występuje zagrożenie przez powodzie roztopowe oraz wezbraniami wodami opadowymi (powodzie letnie).

Na obszarze powiatu znajduje się 124,1 km rzek i potoków. Charakteryzują się one znacznymi lecz nierównomiernymi zasobami wodnymi, dużymi zmianami stanów wód, krótkim okresem formowania się fal powodziowych oraz dużą szybkością ich przemieszczania.

Tereny zagrożone powodzią obejmują około 3500 ha. Powierzchnia terenów zabudowanych, zagrożonych powodzią wynosi około 370 ha, na których zamieszkuje około 2000 osób.

Na terenie powiatu brak punktów pomiarowych stanu wód na rzekach San i Wisłok.

e) obszary leśne

Zagrożenie pożarowe stwarzane przez lasy jest nieduże. Ze względu na drzewostan mieszany, o strukturze wielopiętrowej, podbudowany podszytem liściastym i bogatym runem złożonym z wielu gatunków roślin zielonych - lasy w całym powiecie zakwalifikowano do III kategorii zagrożenia pożarowego (grupa o małym zagrożeniu).

Jednakże okresy wiosenne oraz długotrwałych susz wpływają niekorzystnie na bezpieczeństwo obszarów leśnych przyległych bezpośrednio do nie użytkowanych obszarów rolnych, ze względu na wypalanie traw (w okolicach lasów i młodników).

Obszary leśne powiatu brzozowskiego administrowane są przez 4 nadleśnictwa (obejmujące łącznie 14 leśnictw) o łącznej powierzchni 10 716 ha::

• Nadleśnictwo Brzozów – powierzchnia 6 375 ha
• Nadleśnictwo Dynów – powierzchnia 3484 ha
• Nadleśnictwo Kołaczyce – powierzchnia 695 ha
• Nadleśnictwo Strzyżów –powierzchnia 162 ha

Tereny poszczególnych nadleśnictw obejmują następujące leśnictwa:

Lp.	Nazwa leśnictwa	powierzchnia w [ha]
Nadleśnictwo Brzozów
1	Dydnia	1155
2	Grabownica	752
3	Izdebki	929
4	Niewistka	723
5	Blizne	603
6	Podlesie	1140
7	Przysietnica	1070
Nadleśnictwo Dynów
8	Siedliska	1245
9	Borownica	821
10	Jabłonica Ruska	1379
11	Dąbrówka	39
Nadleśnictwo Kołaczyce
12	Wola Komborska	695
Nadleśnictwo Strzyżów
13	Niebylec	162
14	Kąkolówka

 

f) specyficzne zagrożenia

W okresie letnim i jesiennym wzrasta ruch turystyczno-wypoczynkowy szczególnie w rejonie gmin Dydnia i Nozdrzec. W sezonie wakacyjnym wzrasta też ruch samochodowy w kierunku Bieszczad i Soliny. Wiąże się to z większym ryzykiem kolizji i wypadków.

Wnioski z oceny zagrożenia

Statystyki wskazują, że w większości przypadków występujące zagrożenia mają charakter lokalny, a ich likwidacja jest działaniem rutynowym. W tego rodzaju akcjach udział biorą służby zawodowe (często i OSP).

Często jednak, w wyniku niekorzystnego rozwoju sytuacji zdarzenia mogą spowodować zaistnienie sytuacji kryzysowej (np. powodzie, zawieje śnieżne, huragany), w konsekwencji której następuje znaczne ograniczenie możliwości reagowania służb. Jednymi z ważniejszych zadań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa ludności znajdującej się na zagrożonym obszarze lub w jego bliskim otoczeniu jest jej odpowiednio wczesne ostrzeżenie i zaalarmowanie o niebezpieczeństwie. Warunkiem podjęcia skutecznych działań jest odpowiednio wczesne uzyskanie informacji o zaistnieniu zagrożenia.

Biorąc pod uwagę zagrożenia wynikające z rozwoju powiatu, należy zwrócić szczególną uwagę na właściwe wyposażenie w sprzęt specjalistyczny służb ratowniczych.

Jak wynika z powyższej oceny powiat brzozowski należy do powiatów o średnim ryzyku zagrożeń.

Największe zagrożenia mogą stworzyć:

• podtopienia spowodowane długotrwałymi opadami deszczu, 2004, 2008, 2009r.

• transport materiałów niebezpiecznych przez teren powiatu,

• silne wiatry, huragan.